Η καλέντουλα, αλλιώς γνωστή ως Calendula officinalis, είναι ένα βότανο που έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες για μια σειρά από διαφορετικές παθήσεις, κυρίως αυτές που επηρεάζουν το δέρμα, όπως την επούλωση πληγών. Το φαρμακευτικό μέρος του φυτού βρίσκεται στα όμορφα, βαθιά πορτοκαλί και κίτρινα άνθη του. Είναι πλούσια σε φλαβονοειδή -φυσικές ενώσεις που βρίσκονται σε λαχανικά και φρούτα- που έχει αποδειχθεί ότι διαθέτουν αντιφλεγμονώδεις, αντιθρομβοτικές, αντικαρκινικές και νευροπροστατευτικές ιδιότητες.
Ιστορικό
Η καλέντουλα είναι μέλος της οικογένειας Asteraceae/Compositae και προέρχεται από την τάξη των Asterales. Είναι ετήσιο φυτό, που αναπτύσσεται εύκολα σε μέτρια γόνιμα, καλά στραγγιζόμενα εδάφη σε ηλιόλουστες συνθήκες. Τα αρωματικά της φύλλα προσελκύουν τις πεταλούδες και τα πέταλα και μπορούν να καταναλωθούν και να χρησιμοποιηθούν στη μαγειρική. Το έλαιο καλέντουλας παρασκευάζεται με έγχυση των λουλουδιών σε έλαιο φορέα (όπως ελαιόλαδο ή λάδι καρύδας). Το λάδι μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο του ή ως συστατικό σε αλοιφές, βάλσαμα, κρέμες ή λοσιόν. Μπορεί επίσης να παραχθεί σε μορφή βάμματος, τσαγιού ή κάψουλας.
Σε τι χρησιμοποιείται η καλέντουλα;
Η καλέντουλα έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ποικίλων παθήσεων που επηρεάζουν το δέρμα καθώς και λοιμώξεων και μυκήτων. Η έρευνα δείχνει ότι η καλέντουλα μπορεί να είναι αποτελεσματική στη θεραπεία του εξανθήματος της πάνας, των πληγών, των κολπικών μολύνσεων από ζυμομύκητες κ.α. Έχει, επίσης, χρησιμοποιηθεί για την μείωση του πόνου και της φλεγμονής αλλά και ως βοήθημα στη θεραπεία του καρκίνου - ειδικά για παρενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία (όπως η ακτινοβολία).
Πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε χρήση, φροντίστε να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.
Πως δρα;
Τα ενεργά συστατικά του άνθους καλέντουλας είναι φυσικές ενώσεις όπως τριτερπενικές σαπωνίνες (γλυκοσίδες ελανολικού οξέος), τριτερπενικές αλκοόλες (α-, β-αμυρίνες, φαραδιόλη) και φλαβονοειδή (κερσετίνη και ισοραμνετίνη). Η φωτοπροστατευτική δράση των τοπικών σκευασμάτων σε μορφή γέλης πιστεύεται ότι σχετίζεται με βελτίωση της σύνθεσης κολλαγόνου στον υποδόριο συνδετικό ιστό. Θεωρείται ότι οι ενώσεις στην καλέντουλα ενισχύουν την ανάπτυξη νέων ιστών, την επούλωση των πληγών και μειώνουν τη φλεγμονή.
Πληγές και έλκη
Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει κάποια σχέση της καλέντουλας και της βελτιωμένης όψης των πληγών. Τι γίνεται, όμως με τους ανθρώπους; Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε την αποτελεσματικότητα της αλοιφής καλέντουλας στις ουλές από καισαρική τομή σε 72 γυναίκες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε σύγκριση με την τυπική νοσοκομειακή θεραπεία, εκείνες οι γυναίκες που έλαβαν θεραπεία με αλοιφή καλέντουλας είχαν ταχύτερο χρόνο επούλωσης. Ανέφεραν ότι οι τομές τους ήταν λιγότερο κόκκινες και πρησμένες. Σε μια μελέτη του 2016 που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Wound Care, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εκχύλισμα Calendula officinalis σε άτομα με φλεβικά έλκη στα πόδια. Τα ευρήματά τους έδειξαν ότι όσοι έλαβαν θεραπεία με καλέντουλα είχαν 7,4% "ταχύτητα επούλωσης την εβδομάδα" σε αντίθεση με μόνο 1,7% στην ομάδα ελέγχου. Η πρώιμη έρευνα δείχνει ότι η χρήση ενός σπρέι καλέντουλας εκτός από την τυπική φροντίδα και υγιεινή μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση και να μειώσει την οσμή σε άτομα με μακροχρόνια έλκη στα πόδια λόγω διαβήτη.
Έκζεμα, εξάνθημα πάνας και άλλες δερματικές παθήσεις
Η καλέντουλα κυκλοφορεί σε μεγάλο βαθμό για τη θεραπεία του εκζέματος και της δερματίτιδας. Ωστόσο, η έρευνα είναι περιορισμένη. Παρ’όλο που το φυτό έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, δεν υπάρχουν πραγματικά κλινικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση του για το έκζεμα. Στην πραγματικότητα, η καλέντουλα μπορεί να είναι πραγματικά ερεθιστική για τα μικρά παιδιά με σοβαρό έκζεμα, ειδικά εάν έχουν αλλεργία στις μαργαρίτες, τον κατιφέ ή οποιαδήποτε άλλη ποικιλία εντός αυτής της οικογένειας λουλουδιών. Η χρήση κρεμών καλέντουλας στο εξάνθημα της πάνας μπορεί να είναι επωφελής σε σύγκριση με ορισμένες θεραπείες, όπως το τζελ αλόης.
Βακτηριακή κολπίτιδα και κολπικές λοιμώξεις
Οι ερευνητές συνέκριναν τη χρήση της αλοιφής καλέντουλας με τη μετρονιδαζόλη (ένα κοινό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της βακτηριακής κολπίτιδας) σε 80 γυναίκες. Διαπίστωσαν ότι μετά από μια εβδομάδα χρήσης, και οι δύο ομάδες γυναικών θεραπεύτηκαν και καμία δεν είχε παρενέργειες. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι για εκείνες τις γυναίκες που θα ήθελαν να αποφύγουν τη λήψη φαρμάκων για τη θεραπεία της βακτηριακής κολπίτιδας, η αλοιφή καλέντουλας μπορεί να είναι μια επιλογή! Όσον αφορά την αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία λοιμώξεων από ζυμομύκητες, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Women and Health διαπίστωσε ότι η κρέμα καλέντουλας ήταν αποτελεσματική, αλλά είχε πιο αργή δράση σε σύγκριση με την τυπική φαρμακευτική αγωγή.
