Οι γρήγορες δίαιτες το καλοκαίρι, καθώς οι σκέψεις μας γυρνούν γύρω από το μαγιό που θα θέλαμε να φορέσουμε, ακούγονται πραγματικά δελεαστικές! Μερικές εβδομάδες προσεκτικής διατροφής και μείωσης των θερμίδων που καταναλώνουμε και θα ξαναβρούμε την ιδανική μας φόρμα... Έτσι δεν είναι;
Δυστυχώς, οι βραχυπρόθεσμες δίαιτες, ανεξάρτητα από το είδος τους, τείνουν να έχουν απρόσμενες συνέπειες για τη σιλουέτα μας.
«Ο ορμονικός και νευρικός έλεγχος της απώλειας βάρους είναι απίστευτα περίπλοκος, γι 'αυτό η απώλεια βάρους μπορεί να είναι τόσο εύκολη στη θεωρία, αλλά τόσο δύσκολη στην πράξη», εξηγεί η Δρ. Elizabeth Lowden, ενδοκρινολόγος στο νοσοκομείο Northwestern Medicine Metabolic Health and Surgical Weight Loss στο Delnor. Μας εξηγεί ότι «Ο εγκέφαλός μας είναι απίστευτα εξελιγμένος όσον αφορά τη διαχείριση της ενεργειακής μας ισορροπίας και η αύξηση βάρους τείνει να είναι μια κακή προσαρμογή»
Το σώμα μας δεν θέλει να χάσει βάρος
Αυτό οφείλεται εν μέρει σε ένα «καθορισμένο σημείο» ή «σημείο ρύθμισης» βάρους, αναφέρει η Dana Hunnes, PhD, RD, διαιτολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Ronald Reagan UCLA. Όλοι μας έχουμε μια γενετική προδιάθεση, να βρισκόμαστε σε συγκεκριμένο βάρος - ένα καθορισμένο σημείο - ωστόσο, υπάρχει κάποιο περιθώριο για το πώς το περιβάλλον αλληλεπιδρά με αυτή την γενετική μας προθέση."
Αυτό το περιθώριο είναι το «σημείο ρύθμισής» μας και μπορεί να επηρεαστεί από παράγοντες όπως τα τρόφιμα που καταναλώνουμε και τις συνήθειες άσκησής μας.
Για να το αντιληφθείτε καλύτερα θα μπορούσατε να παρομοιάσετε τη συμπεριφορά αυτή του οργανισμού με ένα θερμοστάτη που έχει ρυθμιστεί σε συγκεκριμένη θερμοκρασία. Μπορείτε εύκολα να χάσετε μερικά κιλά κοντά στο προρυθμισμένο βάρος-θερμοκρασία χωρίς διαφορά, ωστόσο μεγάλες αλλαγές μπορεί να χαλάσουν την ισορροπία του θερμοστάτη και ο οργανισμός να εκκινήσει τις διαδικασίες για επαναφορά στις αρχικές ρυθμίσεις του!
Οι ορμόνες σας γνωρίζουν πότε κάνετε δίαιτα
Όταν αρχίζετε να περιορίζετε την πρόσληψη τροφής, ο εγκέφαλος που λαμβάνει σήματα από διάφορα όργανα, αναγνωρίζει τις μειωμένες πηγές ενέργειας που εισέρχονται στο σώμα και προσαρμόζει τα επίπεδα ορμονών με ανάλογο τρόπο για να αντιμετωπίση αυτή τη μείωση. Οι ορμόνες της πείνας επομένως ανεβαίνουν και οι ορμόνες του κορεσμού πέφτουν, δίνοντάς σας σημαντική ώθηση να καταναλώσετε περισσότερο φαγητό, ιδιαίτερα εκείνα τα πολύ εύγευστα τρόφιμα που έχουν και πολύ υψηλή ενεργειακή πυκνότητα - όλα όσα δηλαδή προσπαθείτε να αποφύγετε κατά τη δίαιτα.
Ο Δρ. Bartolome Burguera, ενδοκρινολόγος και διευθυντής προγραμμάτων παχυσαρκίας στο Ινστιτούτο Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισμού στην Κλινική Cleveland εξηγεί ότι το σώμα έχει τρόπους αντίδρασης. «Αφού φτάσετε κάτω από το 4 έως 5 τοις εκατό του αρχικού σας σωματικού βάρους, υπάρχουν διαφορετικοί αντισταθμιστικοί παράγοντες, που προσπαθούν να σας επαναφέρουν πίσω στο αρχικό », εξηγεί ο Burguera.
Το 2007, μια μελέτη στο International Journal of Obesity διαπίστωσε ότι μεταξύ των γυναικών που ακολουθούσαν μια δίαιτα περιορισμού θερμίδων, εκείνες που έχασαν το περισσότερο βάρος μετά από έξι μήνες δίαιτας, λαχταρούσαν συνήθως τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ενέργεια-θερμίδες.
Είμαστε εξοπλισμένοι με ένα μηχανισμό επιβίωσης που καθιστά δύσκολη την απώλεια βάρους
Εκτός από τις ορμόνες που εκκρίνονται, εάν είστε εξαιρετικά περιοριστικοί στην πρόσληψη τροφής, το σώμα σας μπορεί να εισέλθει σε «κατάσταση επιβίωσης» - όπου τ αρχίζει να αποθηκεύει ενέργεια παρά να την καίει.
Το σώμα σας καίει ενέργεια με δύο τρόπους. Μέσω της σωματικής δραστηριότητας, και μέσω των ζωτικών λειτουργιών που εκτελεί για να παραμείνει ζωντανό, όπως αναπνοή και πέψη. Αυτό ονομάζεται βασικός μεταβολικός ρυθμός. Όταν αρχίζετε να χάνετε βάρος, ο εγκέφαλός σας προσπαθεί να το αποτρέψει αλλάζοντας το βασικό μεταβολικό ρυθμό σας, οπότε καταλήγετε να καίτε λιγότερες θερμίδες.
Προηγουμένως, ίσως το σώμας σας να χρειαζόταν 1.200 θερμίδες για να κρατηθεί λειτουργίκό. Τώρα, το σώμα σας σοκάρεται επειδή χάνετε βάρος και αντιδρά προσπαθώντας να κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά, καίγοντας μόνο 1.000 θερμίδες.
Ακούγεται αποτελεσματικό και θα ήταν, αν ζούσαμε σε σπηλιά και κυνηγούσαμε το επόμενο γεύμα μας, όμως είναι λιγότερο αποδοτικό όταν απλά προσπαθούμε να φαινόμαστε καλύτεροι στο μαγιό μας. Η αυστηρά περιορισμένη δίαιτα αναγκάζει επίσης τους ανθρώπους να χάσουν μυϊκή μάζα, η οποία συμβάλλει σημαντικά στο μεταβολικό ρυθμό, επιβραδύνοντας περαιτέρω τον μεταβολισμό.
Μπορείτε να χάσετε βάρος, χωρίς όμως να κάνετε «δίαιτα»
Τότε, πώς υποτίθεται ότι μπορούμε να χάσουμε βάρος όταν η ίδια η φυσιολογία μας είναι εναντίον μας; Δεν υπάρχει τρόπος να εξαπατήσουμε τον εγκέφαλό μας ώστε να μην έχουμε αυτές τις αντιδράσεις, αλλά υπάρχουν σίγουρα πιο υγιείς τρόποι για δίαιτα», λέει ο Lowden. Ο Hunnes συνιστά να τρώμε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και πλούσια σε νερό, όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσης. Οι φυτικές ίνες σας κρατούν γεμάτους περισσότερο και η περιεκτικότητα σε νερό αυξάνει τον όγκο των τροφών που τρώτε διατηρώντας παράλληλα την πρόσληψη θερμίδων χαμηλότερη», λέει ο Hunnes. Η κατανάλωση υγιεινών λιπαρών όπως αβοκάντο, ελαιόλαδο και ξηροί καρποί αυξάνουν επίσης τον κορεσμό. Στην πραγματικότητα, μια μακροχρόνια μεσογειακή διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά - πλούσια σε ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο - συνδέεται με την απώλεια βάρους.
Το κλειδί για την απώλεια βάρους είναι μια προσέγγιση μακροπρόθεσμου τρόπου ζωής και όχι βραχυπρόθεσμες δίαιτες. Προτείνεται επίσης να δώσετε προσοχή σε μερικούς από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που μπορούν να διαμορφώσουν το «καθορισμένο σημείο» σας. Ο επαρκής ύπνος (τουλάχιστον έξι ώρες), η μείωση των επιπέδων άγχους, η κατανάλωση αρκετής βιταμίνης D και η τακτική άσκηση μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν.
